Có rất nhiều loại tài liệu liên quan đến lịch sử như: một tập hợp giấy tờ liên quan đến một sự việc hay một thời kỳ nào đó, một bản chép lại cuộc phỏng vấn của ai đó hay tập hợp những bản sao kiểu như vậy. Tác phẩm đã được dịch ra rất nhiều thứ tiếng như Pháp, Thuy Điển, Đức, Tây Ban Nha, Italia và bây giờ là Việt Nam. Nếu cùng một lúc ta có mặt ở mọi nơi, nhìn và nghe được mọi cuộc nói chuyện trên trái đất này, chúng ta có thể tìm ra sự thật của mọi sự kiện đang diễn ra.
Nền văn minh Trung cổ chủ yếu dựa trên văn nói vì sách thời đó rất hiếm và khó tìm. Lịch sử mô tả sự vật, sự việc đã tồn tại. Bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề khi sử dụng bách khoa toàn thư.
Ngay cả những độc giả giỏi nhất vẫn tiếp tục luyện đọc ở cấp độ sơ cấp khi có cơ hội. Nếu đọc xong một cuốn sách lý thuyết, quan điểm của bạn về vấn đề viết trong sách có thay đổi ít nhiều thì bạn buộc phải có những điều chỉnh nhất định về cách nhìn nhận sự việc của mình, nhưng không nhất thiết phải hành động theo sự điều chỉnh đó. Tóm lai, nghệ thuật đọc bao hàm tất cả các kỹ năng của nghệ thuật khám phá độc lập: sự sắc sảo trong quan sát, trí nhớ luôn hiện hữu, trí tưởng tưởng phong phú, và một trí tuệ được rèn luyện để phân tích và phản ánh.
Đọc kiểm soát là nghệ thuật đọc lướt một cách có hệ thống. Nhưng dù là cách nào, mỗi lập luận đều bao gồm một số mệnh đề liên quan đến nhau, theo dạng điều này xảy ra vì điều kia. Thứ nhất, độc giả phải hiểu cặn kẽ về tác phẩm trước khi đưa ra đánh giá phê bình.
Nhóm quy tắc cuối không chỉ dừng lại ở vấn đề nhận thức mà đã chạm tới vấn đề đánh giá, phê bình. Có thể bạn đã đọc sách lâu rồi, và việc phải học lại từ đầu khiến bạn thấy ngại. Thật thú vị khi biết mãi tới năm 1700, cuốn bách khoa toàn thư đầu tiên có cách sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái mới ra đời.
Đánh dấu vào sách là một cách biểu hiện ý kiến tán thành hay phản đối của bạn với tác giả. Mỗi cuốn sách không những bao gồm nhiều từ mà còn có nhiều cụm từ, nhóm câu giữ vai trò đơn vị. Sẽ không tránh khỏi những bất đồng muôn thuở về các khái niệm nhất định, nhưng ngay khi nhận thức được chúng, chúng tôi có thể tìm ra hướng giải quyết.
Trong những trường hợp này, khả năng bạn tìm thấy một cuốn sách cơ bản, có thể tin được về vấn đề đó sẽ cao hơn. Tương tự, cấp độ thứ hai không bị cấp độ thứ ba che mất, và cấp độ thứ ba thì không bị cấp độ bốn lấn lướt. Khi ấy, phải coi câu hỏi đó là chưa có hồi âm.
Nhưng đây không phải là đọc lướt qua một cuốn sách một cách tình cờ hay ngẫu nhiên. Rắc rối xảy ra khi bạn không phân biệt rõ ràng giữa vật lý học và tâm lý học - những lĩnh vực mà các nhà khoa học và triết học đã tranh luận rất nhiều qua các thời kỳ. Do đó, điều quan trọng nhất cần đặt biệt chú ý khi đọc bất cứ bản tường thuận sự kiện thời sự nào là: Ai viết bản tường thuật đó? Để hiểu được tâm trí phóng viên thuộc loại bộ lọc nào, chúng ta phải đặt ra một loạt câu hỏi như sau:
Cũng có thể, bạn sẽ gặp một tác giả không hiểu gì về sự khác biệt giữa lý thuyết và thực hành, như những tiểu thuyết gia không phân biệt được đâu là hư cấu, đâu là xã hội học. Sự khác biệt giữa khám phá có trợ giúp và không có trợ giúp thể hiện rõ ở điểm này. Có lẽ không có quy tắc tu từ tuyệt đối nào.
Tuy nhiên, một tác giả phân biệt rõ ràng các nghĩa khác nhau của từ mà mình sử dụng thì chắc chắn tác giả đó đang đưa ra các thuật ngữ. Chúng ta không thể đọc một cuốn tiểu thuyết như đọc một tác phẩm lý luận triết học; không thể đọc một bài thơ trữ tình như thể đó là một công thức toán học vì giữa văn học giả tưởng và tác phẩm mô tả có những điểm khác nhau. Đến giai đoạn thứ hai, trẻ học đọc các loại sách báo đơn giản.