Sự sẵn sàng tìm kiếm sự thay thế (của nhận thức, của sự giải thích, của hành động) là một phần quan trọng của lối tư duy mũ xanh. Nếu mọi người cho rằng họ phải thể hiện những cảm xúc, thì chỉ đưa ra những cảm xúc lôgích với vấn đề đang bàn bạc. Khi Ron Barbaro còn là giám đốc tập đoàn bảo hiểm Prudential, tôi có dịp quan sát ông bàn việc với các cộng sự.
Trong trường hợp ngược lại ý tưởng sẽ vẫn chỉ thuộc riêng về những người đề xuất ra chúng. Đó có thể một sự tóm tắt, một câu kết luận, một quyết định, một giải pháp… Chiếc mũ xanh da trời cũng có thể chỉ ra cho chúng ta thấy rằng chúng ta đã đạt được quá ít sự tiến bộ. Nhưng tôi sẽ đưa ra phương án thay thế rằng sẽ có lợi nhuận hơn nếu chúng ta chở hàng bằng tàu.
… Chúng ta không thể có được sự giải thích tại sao những người thích ăn đồ ngọt lại tăng lên. Do đó, chúng ta cần sử dụng chiếc mũ đen lúc này. Chiếc mũ trắng cũng có thề được sử dụng tại thời điểm kết thúc cuộc họp nhằm đánh giá xem những quan điểm của mọi người nêu ra có phù hợp với những thông tin liên quan hay không?
Họ có thể tỏ rõ điều này bằng cách không bao giờ mặc áo sơ mi màu vàng. Chúng ta không cần phải sử dụng chiếc mũ đỏ vào bất cứ khi vào chúng ta cần thế hiện tình cảm. Liệu gợi ý này có phù hợp với chính sách và kinh nghiệm của chúng ta?
Giá trị của những thông tin có được theo suy luận của triết học như thê nào? Khi bạn sử dụng đến chiếc mũ xanh da trời vào thời điểm cuối cùng, quyết định thường đã hiện rõ đối với tất cả những người hiện diện ở đó. Chúng ta hãy ghi lại ở điểm này chúng ta có những quan điểm mâu thuẫn nhau.
Những quyết định, kế hoạch được đưa ra dường như thường đối ngược với nền tảng cảm xúc đó. Do đó, những người chủ trì, điều khiển cuộc họp đóng bai trò quan trọng trong việc duy trì kỷ luật áp dụng lối tư duy này. Bản thân điều này không còn là một bộ phận của thành ngữ chiếc mũ đỏ.
Nhưng trong một thế giới thay đổi, sự việc hiếm khi xảy ra như trước. Những cảm xúc đó rất hữu ích. Thông qua việc sử dụng chiếc mũ đen, chúng ta đặc biệt chú trọng tới «sự thận trọng».
Nếu có ai đó trình bày với bạn một ý tưởng mà bạn không thích và bạn muốn hủy bỏ nó ngay với lối tư duy chiếc mũ đen, thì thay vào đó bạn hãy sử dụng chiếc mũ xanh tư duy và chọn lựa, chọn cách xem xét ý tưởng đó như một sự khích động. Tuy nhiên thực tế lại có những sự việc vừa thuộc nhóm này, vừa thuộc nhóm khác, hoặc không thuộc nhóm nào cả. …Viễn cảnh tốt nhất có thể là cửa hàng kia sẽ bị buộc tạm ngừng kinh doanh và chúng ta sẽ chiếm lĩnh toàn bộ thị trường của vùng này.
Chúng ta sẽ quay lại xem xét vấn đề này sau để xem liệu chúng ta có thể đưa ra học thuyết có thể thí nghiệm được. Có hai sản phẩm cạnh tranh cùng loại với chúng ta trên thị trường với mức giá thấp hơn. Và giai đoạn cuối cùng là thời gian sử dụng tư duy mũ đỏ: chúng ta có thích ý tưởng này đến mức chúng ta tiếp tục xem xét nó? Có thể mọi người sẽ thấy lạ khi giai đoạn cuối cùng để thực hiện một ý tưởng lại dành cho những xét đoán tình cảm.
Liệu gợi ý này có phù hợp với quan điểm đạo đức của chúng ta và các giá trị đặt ra? Học phí luôn phải trả rất đắt nhưng ta sẽ không bao giờ phải học lại điều này một lần nữa. Ngay cả khi vai trò cụ thể của chiếc mũ xanh được giao cho một người nhất định thì những người khác vẫn có thể sử dụng chiếc mũ xanh để đưa ra những nhận xét và đề xuất.