Khi bạn phải chia tay với một người bạn yêu, bạn hay bị cám dỗ về điều răn thứ sáu của chân giáo. Bạn trai thân mến! Bạn thấy chưa, Đấng Quan phòng trong chương trình tình yêu bao la đã từ đời đời nghĩ đến giá trị của đời bạn. Đã có những quốc gia đề cao dân chủ, chưởi thực dân mà rộn rịp thôn tính các bản đồ thế giới, theo một chánh sách độc tài, bốc lột dã man.
Có bạn trai thấy một bạn gái tự nhiên mến. Mấy câu Gần mực thì đen, gần đ èn thì sáng. Yêu bạn mình bằng tấm lòng vị tha, thành thực, lo xây hạnh phúc hiện thế và toàn phúc vĩnh cửu cho bạn.
Mấy lúc lòng cao hứng họ cho cuộc thế toàn những hường và hường. Trong cuộc tâm giao vì nhục dục, người bạn trai cũng có thứ ái tình như vậy. Hỡi bạn trai mà cho gia đình bạn là hy vọng, mà cho quốc gia bạn là rường cột, hỡi bạn, xin bạn hãy phát họa ngay một chương trình giáo dục nhân xã cho bạn.
Tôi lại không hồ nghi bạn không đủ ý chí, đủ ý chí để bị ái tình quấn quít như tác giả cuốn Comédie divine bị hình ảnh Béatrice luôn chi phối đầu óc. Sợ tình cầm cờ nó ra tình cầm sắt hồi nào mình không hay. Không gì khổ bằng mụn bọc: nó làm cho không ít bạn trai mặt lớn mặt nhỏ, sưng húp và đau rát.
Có nhiều vợ chồng hợp pháp mà trong thâm tâm vẫn cho các việc tính giao là xấu. Tất cả các cảnh vật ấy làn say đắm tâm hồn bạn trai. Chúng chỉ bổ ích đặc biệt cho kẻ thành nhân hay thanh niên từ 17 tuổi dĩ thượng.
Họ bắt đầu phán đoán, trí tuệ họ soi cho họ thấy một hai góc cạnh chân lý, họ đặt nghi vấn, họ bắt bẻ, họ lý luận, đúng hơn là lý sự. Trúng thì tốt, trật thì sửa lại. Có một số bạn trai mất bản sắc thành thực lo trao diện thân thể, nô lệ cho ăn mặc.
Mà nên nhớ các phương thế nầy độc lập với bản tính đàn ông là bản tính: tự nhiên thông ra mà không thông ra hoàn toàn. Tại lãnh đạm mà quá đơn giản chăng? Cũng không. Gặp bạn trai nào ăn to nói lớn đ àn áp họ, thì họ xẹp xuống, xẹp xuống nhưng không có nghĩa là theo ý kẻ khác.
Trong khối bạn trai nói trên có một số ít tâm hồn sống giữa xã hội vừa cảm thấy mình cô độc, vừa tìm lý tưởng như bao nhiêu kẻ khác mà có đầu óc rất độc lập đến có ý tưởng thiên chấp. Họ chia sớt đời sống với bạn mình bằng những câu chuyện hay bằng thư từ. Trong ngôn phong họ vênh vênh tỏ ra cho bạn gái thấy mình đủ tài, đủ mưu, đủ sức.
Nhưng tôi hồ nghi là khó quá. Chừng nỗi cọc, có kẻ xúi dục hay lòng tự ái bị chạm quá, thì bạn trai không nhịn ai đâu. Nổi một mụn bọc, mặt lớn mặt nhỏ, họ nghe khổ làm sao.
Ngó trước ngó sau đôi giày hay xăn đanh coi có mướt xi ra không. Có lẽ bạn nói tại bạn trai vai u thịt bắp. Cậu vác xong, cười khoái trá.