Giữa những tòa nhà cách nhau nửa giờ đi lại, tôi chạy như con thoi từ tầng làm việc Thượng viện, qua phòng họp, sang sảnh khách sạn, đến đài phát thanh. Sự đồng thuận còn bao trùm cả xã hội; những chương trình như Kế hoạch Marshall - có sự tham gia của rất nhiều quỹ đầu tư - hẳn không thể tiến hành được nếu người dân không tin tưởng chính phủ, cũng như không đặt lòng tin vào các quyết định sử dụng tiền thuế hay đưa con họ ra trận của các quan chức. Do không có đối thủ cạnh tranh nào đáng kể, các công ty Mỹ đều đặn chuyển chi phí lao động và chi phí quản lý cao hơn cho người tiêu dùng gánh chịu.
Ngày nào trong tuần cũng vậy, có thể thấy khoảng từng đó người xếp hàng đợi đến lượt mình - gia đình, thanh thiếu niên, nhóm các phụ nữ đoan trang, những người đàn ông lớn tuổi - để tự phục vụ những đĩa thức ăn đầy món gà rán, cá, hoppin' Jonh[225], cải xanh, thịt băm, bánh ngô và các món ăn truyền thống khác của người da đen. Sự sáng suốt của Halmlton và Lincoln - rằng nguồn lực và sức mạnh của chính phủ chỉ tạo điều kiện chứ không hề thay thế thị trường tự do - vẫn tiếp tục là viên đá tảng trong chính sách của cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ theo từng bước phát triển của nước Mỹ. Ed smith, một anh chàng to lớn, nhiệt tình, là người đứng đầu Công đoàn Lao động quốc tế[218] vùng Trung Tây và lớn lên ở Cairo, sải bước đến xe chúng tôi với nụ cười tươi rói.
Điểm tựa đó cho thấy chúng ta còn có thể đi xa hơn nữa. "Mỗi màu là một ngôn ngữ. Tôi tuyển bốn người, tất cả đều giỏi giang, tuổi mới ngoài hai mươi đến hơn ba mươi một chút, với mức lương tương đối thấp.
Họ kể về người lãnh đạo đã thất bại của họ. Hôm đó, tôi ngồi ở văn phòng của Warren Buffett, chủ tịch Berkshire Hathaway và là người giàu thứ hai thế giới. Nhưng diễn giả này lại đang trang trọng diễn thuyết trong một căn phòng gần như không có ai ngoài vị chủ tọa, một vài nhân viên, phóng viên Thượng viện và con mắt không chớp của C-SPAN[5].
Tôi nghĩ, không cần phải đi quá sâu vào mỗi người cũng thấy rằng chúng ta đang ngày càng giống nhau hơn. Tôi vẫn còn bị thiêu đốt bởi suy nghĩ về một thất bại của tôi trên chính trường, lần thất bại vào năm 2000 dưới tay hạ nghị sỹ Dân chủ đương nhiệm Bobby Rush. Cuối cùng nghiên cứu sơ bộ cho thấy các hội thảo giáo dục về hôn nhân có thể mang lại kết quả đáng kể trong việc giúp các cặp vợ chồng đã kết hôn chung sống lâu dài hơn và khuyến khích các cặp chưa kết hôn có một cam kết vững chắc hơn.
Nhưng việc tôi có sử dụng dược cái tài đó hay không hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội tôi sống. Tôi không thể đưa ra luật về cách cư xử tốt. Khi đại diện cảnh sát trình bày những vấn đề rõ ràng chưa ổn trong dự luật, có thể cản trở công tác điều tra của họ, chúng tôi chỉnh sửa những điều đó.
'Tôi rất tiếc, thưa ông Obama, nhưng thẻ của ông không được chấp nhận. Có một ghế trống trong Nghị viện bang Illinois, và một vài người bạn gợi ý là tôi nên ra tranh cử. Chết tiệt, tôi đã chứng kiến Danny trưởng thành".
Tôi có thể nói gì được? Rằng đọc kinh thánh theo nghĩa đen là nực cười? Rằng ông Keyes, một tín đồ Công giáo La Mã, nên bỏ qua những lời dạy của Giáo hoàng? Vì không muốn đẩy cuộc tranh cãi đến tận đó tôi trả lời theo cách thông thường của phe tự do trong những cuộc tranh luận kiểu này - rằng chúng ta sống trong một xã hội đa dạng về văn hóa và chủng tộc, rằng tôi không thể áp đặt tín ngưỡng của tôi lên người khác, rằng tôi tranh cử vị trí thượng nghị sỹ đại diện cho bang Illinois chứ không phải vị trí linh mục Illinois. Tiếp đó, chúng ta sẽ cho phép mọi người được mua loại bảo hiểm y tế mẫu này, qua quỹ bảo hiểm hiện có như các quỹ của nhân viên liên bang hoặc các quỹ mới được thành lập ở từng bang. Nếu dành thời gian nói chuyện nghiêm túc với người Mỹ, bạn sẽ thấy rằng đa số người theo đạo Tin lành khoáng đạt hơn so với nhưng gì báo đài nói với chúng ta, đa số người không theo đạo lại có tính tâm linh hơn.
Hơn thế, người đó hẳn sẽ nhận thấy phẩm chất lạc quan riêng biệt của người Mỹ luôn thể hiện trong mọi hoàn cảnh - họ không hề hoài nghi, yếm thế cho dù có nguy hiểm. Các chương trình hướng vào người thiểu số nếu được xây dựng đúng đắn sẽ đem lại cho người thiểu số có năng lực những cơ hội mà bình thường họ không thể có được, đồng thời không hề làm giảm cơ hội của sinh viên da trắng. Tôi không bác bỏ ngay nhưng lời phê bình đó.
Trên đường tới dãy thang máy cũ để lên tầng hai, tôi đi ngang qua những nhân viên vội vã, các đội công nhân bảo dưỡng và các nhóm khách du lịch. Vài tuần sau, vào một sáng thứ Bảy, tôi tham dự một hội thảo về nhập quốc tịch tại nhà thờ St. Dưới dạng này hay dạng khác, khác biệt đó đã tồn tại từ khi nước Mỹ mới ra đời.